Η Ελληνική φύση σε μία φιάλη
Είναι εφικτό να κλείσεις την Ελληνική φύση σε μία φιάλη?
Όταν αφορά ένα αγροτικό προϊόν, όπως το ελαιόλαδο ή το κρασί, η απάντηση μοιάζει να μην είναι τόσο εύκολη όσο ένα ναι ή όχι...
Πολλοί από εμάς -κυρίως όταν η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από το κρασί- έχουμε ακούσει τον όρο terroir. Ο οινολόγος, ο somelier και λίγοι ακόμα ειδικοί, θα επιμείνουν μετ' επιτάσεως στην σπουδαιότητα αυτού του όρου ως παράγοντα διαμόρφωσης ειδικών αρωματικών και γευστικών χαρακτηριστικών στο κρασί. Ο γαλλόφωνος όρος, εννοιολογικά συμπεριλαμβάνει το σύνολο των εδαφοκλιματικών παραγόντων και άλλων ειδικών παραγόντων μίας περιοχής, που τελικά καθορίζει τα χαρακτηριστικά μιας ποικιλίας γεωργικών προϊόντων. Με άλλα λόγια, στοιχεία όπως το υψόμετρο, το γεωγραφικό ανάγλυφο, η παρουσία ή μη υδάτινων πόρων και το είδος τους (λίμνες, θάλασσα, ποτάμια), η ποσότητα της ηλιακής ακτινοβολίας, η ύπαρξη δασών (και μάλιστα τί είδους και σε πόση απόσταση), η ροή των ανέμων, η συνολικότερη ποικιλομορφία της χλωρίδας και της πανίδας της περιοχής, έχει παρατηρηθεί και διαπιστωθεί ότι επιδρά στην διαμόρφωση ειδικών αρωματικών ενώσεων στους καρπούς των φυτών (όπως το αμπέλι, η ελιά ή το καφεόδεντρο) ή στα φύλλα του φυτού (π.χ. το τσάι)!
Έτσι, ξεφύγαμε από τα προηγούμενα στεγανά του διαχωρισμού των κρασιών με βάση την ποικιλία από την οποία προήλθαν τα σταφύλια. Πλέον, γνωρίζουμε ότι ένα Merlot ή ένα Cabernet Sauvignon μπορεί να δώσουν αρκετά διαφορετικά αρωματικά προφίλ στο παραγόμενο κρασί, αναλόγως με το πού καλλιεργούνται τα αμπέλια. Ακόμα και στην ίδια περιοχή, αναλόγως με τις κλιματικές συνθήκες που επικράτησαν σε δύο διαδοχικές χρονιές, υπάρχει πιθανότητα να παραχθούν πολύ διαφορετικά κρασιά.
Το ίδιο συμβαίνει με όλα τα καλλιεργούμενα φυτά και δέντρα, από τα οποία ο άνθρωπος καταναλώνει τα φρούτα τους ή άλλα μέρη τους. Η διαδικασία δημιουργίας των πτητικών ενώσεων που ευθύνονται για τα αρωματικά στοιχεία ενός καρπού, είναι κάτι πολύ ευρύτερο απ' ότι μπορούμε να αντιληφθούμε παρατηρώντας τον καρπό να μεγαλώνει πάνω στο δέντρο. Η διαδικασία έχει ξεκινήσει πολύ νωρίτερα. Ακόμα και κατά την διαδικασία της επικονίασης, ακόμα και τα νανογραμμάρια της γύρης που κουβαλούν τα έντομα καθώς γεύονται το νέκταρ των λουλουδιών, παίζουν τον δικό τους ρόλο (από τί άλλα είδη λουλουδιών προήλθαν, ποιά εποχή του χρόνου κλπ. κλπ.)!
Η φύση αποτελεί ένα τεράστιο οικοσύστημα, για την ισορροπία του οποίου παίζουν ρόλο τα πάντα. Αποτελείται από διάφορα μικρότερα οικοσυστήματα, με τα δικά τους ιδιαίτερα χαρακτηριστικά το καθένα, που όμως όλα συνδέονται και επικοινωνούν. Και βέβαια, δεν είναι ποτέ απλά και μόνο θέμα ποικιλίας ενός δέντρου, το να παράξεις συγκεκριμένο αγροτικό προϊόν! Μιλώντας για ελαιόλαδο, δεν ταιριάζουν όλες οι ποικιλίες σε όλα τα γεωργαφικά μήκη και πλάτη! Αλλά και η ίδια ποικιλία θα συγκρατήσει κάποια από τα βασικά της χαρακτηριστικά, ωστόσο θα δώσει διαφορετικά αποτελέσματα ανάλογα με το πού (terroir) και πώς (καλλιεργητική μέθοδος) θα καλλιεργηθεί. Εάν δηλαδή πάρει κάποιος μία γνωστή ελληνική ποικιλία (π.χ. την κορωνέικη) και την καλλιεργήσει σε συμβατό (κλιματολογικά) έδαφος, μάλλον θα πάρει ένα διαφορετικό αρωματικό προφίλ ελαιολάδου.
Υπό αυτή την έννοια, το Ελληνικό terroir, είτε το θέλουμε είτε όχι παίζει πολύ σπουδαίο (ίσως τον σπουδαιότερο) ρόλο στα αρώματα που μπορούν να αναπτυχθούν στις Ελληνικές ποικιλίες ελαιόδεντρων. Η βιοποικιλότητα που συνθέτει την "Ελληνική φύση" είναι μοναδική. Σαν μία συμφωνική ορχήστρα με συγκεκριμένο συνδυασμό μουσικών οργάνων. Ότι είδος μουσικής και να κληθεί να εκτελέσει, το τελικό άκουσμα θα είναι τόσο ιδιαίτερο, που φτάνει να χαρακτηρίζει τελικά την συγκεκριμένη εκτέλεση κατά τρόπο πολύ διακριτό! Έτσι και το Ελληνικό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, κουβαλάει μέσα του την υπεραξία που έχει κερδίσει επειδή ο ελαιώνας δέχθηκε τις ευεργετικές σωρευτικά επιρροές του ελληνικού ιδιαίτερου οικοσυστήματος. Κατ' αυτή την έννοια, Ναι.. είναι εφικτό να κλείσεις την Ελληνική φύση σε μία φιάλη!
